Có lần trong 1 buổi họp giao ban ở Công ty nước ngoài mà Tony từng làm việc, Tony chứng kiến cảnh mấy đồng nghiệp Tây đập bàn, chỉ trỏ lớn tiếng tranh cãi nhau vô cùng gay gắt. Nhưng chiều đó, hết giờ làm, Tony thấy mấy bạn đó lại rủ nhau và cũng rủ Tony đi bar làm vài chai. Uống vài chai, Tony thấy tụi cãi nhau bá vai bá cổ rất là thân thiết, như buổi chiều chưa hề có chuyện gì xãy ra.
Tony bèn hỏi, “Hey, chiều thấy tụi bay cãi, chửi nhau thiếu điều muốn đánh nhau trong phòng họp, cớ sao giờ lại thân thiết nhau thế”.
Tụi nó nói “Chiều tụi tao chửi nhau vì công việc, chứ có cãi nhau vì cá nhân nó đâu. Với lại giờ là giờ ngoài công việc, chả có gì liên quan… Thôi dzô, câu hỏi mày củ chuối quá!”.
Tony chống chế “Ở Việt Nam tao, chửi nhau kiểu đó là 6 tháng không nhìn mặt, chứ đừng nói gì đến chuyện phối hợp làm việc”.
Thì ra, vụ này thì Tây hay hơn Á đông mình rồi: không đưa cảm xúc cá nhân vào công việc.
Sau một thời gian làm ở các công ty nước ngoài, Tony có vẻ bắt đầu luyện cho mình khả năng “chuyện nào ra chuyện đó”. Rồi khi chuyển qua công ty Việt Nam, Tony lại gặp nhiều đồng nghiệp, nhân viên chưa vượt qua cửa ải này.
Tony có đọc đâu đó Triết lý 6 mũ tư duy (6 thinking hat) của TS. Edward de Bono phát kiến năm 1980, thế là bèn chế theo tí xíu để chia sẻ thêm cho nhân viên, giúp tách bạch giữa các trạng thái làm việc, ăn chơi.
- Mũ đen: Khi làm việc, hãy đội mũ đen để luôn nhắc mình rằng giờ là lúc cần tập trung cao độ, tập trung mọi thời gian, tâm sức, trí tuệ…để hoàn thành công việc một cách tốt nhất và trong thời gian ngắn nhất. Lúc này đừng vừa làm vừa nghĩ đến chuyện ăn chơi sau đó… Hãy nhớ “tập trung tạo sức mạnh”. Nghe có lý đấy chứ!
- Mũ đỏ: Hết giờ rồi, và hôm nay lại là cuối tuần, đội mũ đỏ thôi. Khi đội mũ đỏ, hãy nhớ giờ là lúc sống hết mình với cảm xúc thật của mình. Nếu bạn đi ra sân cổ vũ cho đội bóng, hãy hò hét, nhảy tưng tưng…! Nếu bạn đi bar, dù với đồng nghiệp hay Sếp, hãy cứ quẩy hết mình! Sống cho từng khoảng khắc, vui cho từng phút giây. Đừng đang ăn chơi mà lại nghĩ đến công việc dang dở, hay điều gì khác khiến bạn mất đi những niềm vui trong hiện tại. Hãy nhớ “Quá khứ đã qua, tương lai chưa đến, hãy sống trong giây phút hiện tại”. Hợp lý, Phật bảo thế!
- Mũ trắng: Tới giờ về nhà đi ngủ thôi. Đội mũ trắng. Giờ là lúc xóa hết mọi thứ trong đầu, công việc, ăn chơi và cả những mối bận tâm trong đầu. Đầu rỗng nhất có thể để tận hưởng một giấc ngủ ngon và sâu nhất. Năng lượng của bạn sẽ được tái tạo nhiều nhất nếu bạn có một giấc ngủ ngon và giấc mơ đẹp. Biết đâu trong giấc mơ, bạn lại còn phát minh được thứ gì đó hay ho cho nhân loại như Medeleep. Nếu những thứ bận tâm khiến bạn không thể ngủ được, hãy đọc câu thần chú mà Tony sẽ kể cho bạn nghe ở đâu đó phần sau.
- Mũ xanh lá cây: Nghe là nghĩ ngay đến sáng tạo. Lúc bạn cần brainstorm một ý tưởng sáng tạo nào đó, hãy đội mũ xanh lá cây. Lúc này hãy nhắc mình nhớ rằng, luôn phải suy nghĩ “như không có cái hộp” – đừng nghĩ ra ngoài cái hộp (think out of the box), mà hãy nghĩ như không có cái hộp nào (think like there is no box). Hãy nghĩ những ý tưởng điên khùng nhất, vì cái thứ điên khùng đó mới tạo nên sự đột phá và giá trị. Thực tế nhiều ý tưởng điên khùng cuối cùng đã được chọn và tạo nên những dấu ấn khác biệt (ví dụ ý tưởng bẻ cái đầu máy bay xuống để phi công có thể thấy đường bay của chiếc Concorce – chiếc máy bay siêu thanh của Pháp). Hay bạn chắc cũng từng nghe câu nói nổi tiếng này “thiên tài là những thằng điên, cho đến khi chứng minh ngược lại”.
- Mũ vàng: Mang hình ảnh của ánh nắng mặt trời, sự lạc quan, các giá trị, các lợi ích. Khi đối mặt với các tình huống khó khăn trong công việc, hãy đội mũ vàng. Và lúc đó, nhắc mình cần suy nghĩ hoặc đưa ra các ý kiến lạc quan, có logic, các mặt tích cực, các lợi ích của vấn đề, mức độ khả thi của dự án. Với bản chất nhị nguyên nên mọi vấn đề đều có 2 mặt. Nếu nhìn mặt tích cực thì tự động sẽ tìm kiếm giải pháp và cơ hội ẩn chứa đằng sau đó. Cách tư duy “Mũ vàng” giúp bạn có thêm nghị lực để tiếp tục công việc khi bạn gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Hợp lý đúng không? Enstein cũng có một câu nói nổi tiếng “In every difficulty lies opportunities” (trong bất kỳ khó khan nào đều ẩn chứa những cơ hội).
- Mũ Xanh dương: Màu xanh dương gợi đến hình ảnh bầu trời xanh lồng lộng bao quát. Khi đội mũ xanh dương, bạn được nhắc nhỡ rằng mình đang là người nhạc trưởng có vai trò điều phối, tổ chức các chiếc mũ khác – tổ chức tư duy. Mũ xanh dương sẽ kiểm soát tiến trình tư duy, ví dụ khi bạn tổ chức cuộc họp, đứng ra giải quyết một vấn đề chung của nhóm… Khi gặp khó khăn do bế tắc về ý tưởng, chủ tọa có thể linh hoạt điều chỉnh cách tư duy của mọi người dự họp sang hướng “Mũ xanh lá cây”. Còn khi cần lên tinh thần, tìm kiếm giải pháp, chủ tọa sẽ yêu cầu mọi người tư duy theo cách “Mũ vàng”. Nghe cũng hợp lý đó!
Thế là Tony bắt đầu chia sẻ concept này với nhân viên và bắt đầu áp dụng vào công việc hàng ngày. Để mọi người nhớ và áp dụng, Tony thường bắt đầu thông báo loại mũ cần đội:
“Giờ mình cùng đội mũ xanh lá cây nhé” => Thế là bà con bắt đầu sôi nổi.
“Đến giờ đội mũ đỏ rồi các bạn ơi, quẩy thôi” => Thế là quẩy tới luôn. Tất nhiên Tony làm gương trước và quẩy bung nóc. Nhiều nhân viên vô cùng ngạc nhiên vì ông Sếp rất khó tính trong lúc làm việc lại có thể “hết mình” như vậy lúc ăn chơi. Lúc bá vai bá cổ, Tony thường nhắc khéo “mai vẫn phải đội mũ đen đúng giờ” đấy nhé!
Nhờ có chiêu này mà Tony và nhân viên, sau đó là đồng nghiệp có được quan điểm chung trong suy nghĩ và định hướng trước khi bắt đầu cùng nhau giải quyết, trong công việc và cả trong đời sống hàng ngày. Để tăng sự tự tin với phương pháp này khi chia sẻ, Tony không dám nói là đã có “chế lại” trong Triết lý 6 mũ tư duy này!
Bài học của Tony:
Suy nghĩ, hành động mạch lạc tùy từng hoàn cảnh sẽ giúp ở mỗi thời khắc có thể phát huy hết năng lực của não, tránh bị xen lẫn cảm xúc, tránh xung đột trong phối hợp tập thể. Không phải ngẫu nhiên mà ngày xưa, ông bà cũng từng có câu “làm ra làm, chơi ra chơi” là vậy!
Nếu bạn cảm thấy có giá trị với ai đó, hãy chia sẻ cho nhiều người khác nhé!
Kiến thức là để cho đi mà!